Καλές Πρακτικές Χειρισμού Συλλογών

Οδηγίες Χειρισμού των Συλλογών

Οι συλλογές περιλαμβάνουν ποικιλία τεκμηρίων: βιβλία, αρχεία, έργα τέχνης και οπτικοακουστικό υλικό. Ο προσεκτικός χειρισμός τους συμβάλλει καθοριστικά στη μακροχρόνια διατήρησή τους. Παρακαλούνται οι αναγνώστες να ακολουθούν τις καλές πρακτικές σχετικά με τον χειρισμό των τεκμηρίων και, εφόσον συντρέχει λόγος, να ζητούν τη βοήθεια του προσωπικού της ΕΒΕ.

Γενικές Αρχές Χειρισμού Συλλογών

• Αποφεύγονται αυστηρά τα υγρά και τα τρόφιμα στους χώρους των αναγνωστηρίων.
• Οι αναγνώστες οφείλουν να χειρίζονται τις συλλογές με στεγνά και καθαρά χέρια. Όπου κρίνεται αναγκαία η χρήση γαντιών, αυτά παρέχονται από το προσωπικό των αναγνωστηρίων.
• Οι αναγνώστες οφείλουν να μη σημειώνουν πάνω στα τεκμήρια και να μην τα χρησιμοποιούν ως επιφάνεια στήριξης για τις σημειώσεις τους.
• Επιτρέπεται η χρήση μόνο μαλακού μολυβιού, σε περίπτωση που οι αναγνώστες κρατούν σημειώσεις σε δικά τους τετράδια.
• Συνιστάται στους αναγνώστες να έχουν την επιφάνεια του χώρου εργασίας τους καθαρή. Επίσης, το τραπέζι εργασίας θα πρέπει να αντιστοιχεί στο μέγεθος των τεκμηρίων.
• Η μεταφορά των τεκμηρίων γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Συνιστάται οι αναγνώστες να χρησιμοποιούν και τα δύο χέρια.
• Επιτρέπονται η παραγωγή φωτοαντιγράφων και η φωτογράφιση μόνο των τεκμηρίων που βρίσκονται σε καλή κατάσταση, σύμφωνα πάντα με τον κανονισμό της βιβλιοθήκης.

Βιβλία και Τεύχη

Τα βιβλία καταπονούνται ιδιαίτερα λόγω της συχνής χρήσης τους. Δεν είναι ασφαλές να ανοίγονται επίπεδα, καθώς ενδέχεται να προκληθούν φθορές στη βιβλιοδεσία τους. Επομένως, οι αναγνώστες οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.

• Οι αναγνώστες οφείλουν να ανοίγουν τα βιβλία σε γωνία μικρότερη των 120◦. Σε ό,τι αφορά τα βιβλία με σφιχτή και δύσκαμπτη βιβλιοδεσία, συνιστάται οι αναγνώστες να μην τα πιέζουν , στην προσπάθειά τους να τα ανοίξουν, αλλά να τα υποστηρίζουν και να περιορίζουν το άνοιγμά τους στις 90◦. Τα αναγνωστήρια διαθέτουν υποστηρίγματα βιβλίων, τα οποία είναι διαθέσιμα για το κοινό.
• Αποφεύγεται αυστηρά η χρήση συγκολλητικών ταινιών, μεταλλικών συνδετήρων, αυτοκόλλητων χαρτιών.
• Οι αναγνώστες οφείλουν να μην τσακίζουν και να μη διπλώνουν τις σελίδες. Εναλλακτικά συνιστάται η τοποθέτηση χάρτινου σελιδοδείκτη.
• Όταν οι αναγνώστες επιλέγουν ένα βιβλίο από το ράφι της βιβλιοθήκης, οφείλουν να το συγκρατούν σταθερά από τη μέση της ράχης του. Σε περίπτωση που ο αναγνώστης το τραβήξει από το άνω άκρο της ράχης του, υπάρχει κίνδυνος να προκληθεί φθορά.
• Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στον χειρισμό των σελίδων, προκειμένου να αποφευχθούν σχισίματα και τσακίσεις.
• Οι αναγνώστες οφείλουν να βγάζουν φωτοαντίγραφα και φωτογραφίες μία σελίδα τη φορά και να αποφεύγουν να ασκούν πίεση στη ράχη του βιβλίου.

Κατά τον χειρισμό των χειρόγραφων κωδίκων, οι χρήστες οφείλουν επιπλέον να τηρούν τα ακόλουθα:

• Οι αναγνώστες φροντίζουν για την καθαριότητα των χεριών τους πριν από τον χειρισμό των κωδίκων στον ενδεδειγμένο χώρο, που βρίσκεται πλησίον του Αναγνωστηρίου Χειρογράφων στο 4ο επίπεδο του κτιρίου της ΕΒΕ στο ΚΠΙΣΝ.
• Η μέτρηση των διαστάσεων των χειρογράφων γίνεται με χάρακες που διαθέτουν στρογγυλεμένες άκρες ή/και μαλακές μεζούρες.
• Η μελέτη των χειρογράφων γίνεται αποκλειστικά με τη βοήθεια υποστηριγμάτων και, όταν κρίνεται αναγκαίο, με τη συνδρομή του αρμόδιου προσωπικού.
• Αποφεύγεται αυστηρά η απευθείας έκθεση των χειρογράφων σε οποιαδήποτε τεχνητή πηγή φωτός UV. Σε περίπτωση δυσανάγνωστων χωρίων ο αναγνώστης οφείλει να ενημερώνει το αρμόδιο προσωπικό.

Επίπεδα Τεκμήρια σε Χαρτί: Έγγραφα, Έργα Τέχνης, Χάρτες

• Οι αναγνώστες οφείλουν να μην αγγίζουν την επιφάνεια των τεκμηρίων, να μη στηρίζονται και να μην τοποθετούν προσωπικά αντικείμενα πάνω σε αυτήν, καθώς και να μην τη χρησιμοποιούν ως επιφάνεια στήριξης για τις σημειώσεις τους.
• Αποφεύγονται αυστηρά τσακίσεις ή διπλώσεις σελίδων, όπως επίσης και η αποκατάστασή τους, καθώς είναι πολύ εύκολο να προκληθούν νέες φθορές ή να αποσπαστούν τμήματα.
• Διατηρείται πάντα η σειρά των τεκμηρίων που δίνονται στον αναγνώστη.
• Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στον χειρισμό τεκμηρίων μεγάλων διαστάσεων. Εξετάζονται πάντα σε επιφάνειες που υποδεικνύονται από το προσωπικό των αναγνωστηρίων, ώστε να είναι επαρκείς για τις ιδιάζουσες διαστάσεις τους. Τα διπλωμένα ή τυλιγμένα τεκμήρια ανοίγονται τμηματικά με ιδιαίτερη προσοχή και χρησιμοποιούνται ειδικά βάρη, ώστε να τα συγκρατούν στη θέση τους. Οι αναγνώστες προμηθεύονται τα βάρη από το προσωπικό των αναγνωστηρίων. Οι υπερμεγέθεις χάρτες τυλίγονται και ξετυλίγονται με τη βοήθεια και την επίβλεψη εξειδικευμένου προσωπικού.
  • Εύθραυστα ή μεγάλου μεγέθους τεκμήρια υποστηρίζονται από σταθερό αντιόξινο χαρτόνι.

Φωτογραφικό Υλικό

Ο χειρισμός των φωτογραφιών πραγματοποιείται υπό την επίβλεψη εξειδικευμένου προσωπικού.

• Συνιστάται η χρήση ψηφιακών αντιγράφων, εφόσον υπάρχουν.
• Προτείνεται η χρήση γαντιών που εφαρμόζουν καλά στα χέρια.
• Αποφεύγεται αυστηρά η επαφή των χεριών με την ευαίσθητη επιφάνεια των φωτογραφιών.
• Οι αναγνώστες οφείλουν να χρησιμοποιούν υποστηρίγματα από χαρτόνι, σε περίπτωση που επιθυμούν να μετακινήσουν τα τεκμήρια που εξετάζουν.
• Όταν το φωτογραφικό υλικό βρίσκεται μέσα σε φάκελο, οι χρήστες οφείλουν να αφαιρούν τον φάκελο από το προς εξέταση υλικό και όχι να εξάγουν το υλικό μέσα από τον φάκελο. Εάν συναντήσουν αντίσταση, οφείλουν να απευθύνονται άμεσα στο εξειδικευμένο προσωπικό.
• Οι αναγνώστες οφείλουν να μην τοποθετούν τα φωτογραφικά τεκμήρια σε στοίβες. Οτιδήποτε έρθει σε επαφή με την ευαίσθητη επιφάνεια των φωτογραφιών και των αρνητικών ενδέχεται να προκαλέσει φθορά.
• Σε φωτογραφίες με κύρτωση ή σε ρολό αποφεύγεται αυστηρά η άσκηση πίεσης πάνω σε επίπεδη επιφάνεια, καθώς ενδέχεται να προκληθούν ανεπανόρθωτες φθορές.